بررسی دوره بحرانی کنترل علف های هرز در آویشن دارویی به منظور انتخاب بهترین روش کنترل

چکیده: به منظور بررسی برخی ابعاد مدیریت علف های هرزآویشن، دو آزمایش در سال 1388 در مزرعه گیاهان دارویی دانشگاه شاهد تهران انجام شد. اولین آزمایش به منظور بررسی دوره بحرانی مهار علف های هرز در آویشن سه ساله در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و18 تیمار اجرا شد. تیمارها در دو سری شامل حذف و حضور علف های هرز به فاصله 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 روز پس از آغاز فصل رشد در بهار (یکم فروردین) به همراه دو تیمار شاهد (تداخل و مهار تمام فصل) در نظر گرفته شدند. برای تعیین زمان آغاز و پایان دوره بحرانی مهار علف های هرز آویشن به ترتیب از توابع غیر خطی نوع لجستییک و ویبول استفاده شد. نتایج نشان داد که دوره بحرانی مهار علف های هرز بر اساس عملکرد وزن تر پیکره رویشی آویشن با احتساب 5% کاهش عملکرد مجاز بین 41 تا 90 روز و با احتساب 10% کاهش عملکرد بین 54 تا 76 روز پس از آغاز رشد رویشی تعیین شد. این دوره بر مبنای وزن خشک آویشن با احتساب 5% کاهش عملکرد بین 12 تا 94 و با قبول10% کاهش بین 29 تا 78 روز پس آغاز فصل رشد بدست آمد و برای عملکرد اسانس، دوره بحرانی مهار علف های هرز بین 20 تا 105 یا 30 تا 86 روز به ترتیب با 5% یا 10% کاهش عملکرد مجاز برآورد شد. دومین آزمایش به منظور اتخاذ بهترین شیوه مدیریت در آویشن دو ساله و سه ساله در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و16 تیمار اجرا شد. تیمارها شامل دو سری تیمار 8 تایی و مشابه که به طور جداگانه بر روی آویشن دو ساله وسه ساله اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل: وجین یک مرحله در بهار، کولتیواسیون دو مرحله (پاییز و بهار)، کولتیواسیون یک مرحله (بهار)، علف کش اکسادیازون (رونستار) 2 لیتر در هکتار، علف کش اکسادیازون (رونستار) 3 لیتر در هکتار، علف کش اکسادیازون (رونستار) 4 لیتر در هکتار، شاهد (بدون رقابت)، شاهد (بدون کنترل) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که این تیمارها هر کدام به تنهایی نتوانستند کاهش وزن تر و خشک علف های هرز و افزایش عملکرد (وزن تر، وزن خشک، درصد اسانس و عملکرد اسانس) آویشن را در حد تیمار شاهد ( بدون رقابت) داشته باشند. به طوری که در آویشن دوساله و سه ساله بهترین تیمار برای کاهش وزن تر وخشک علف-های هرز و افزایش عملکرد وزن تر و خشک پیکره رویشی و عملکرد اسانس بعد از تیمار شاهد بدون رقابت مربوط به تیمار وجین در بهار و نامناسب ترین تیمار برای صفات مذکور مشترکاً به تیمارهای علف کش رونستار (2 لیتر در هکتار) و تیمار کولتیواتور یک مرحله ای (بهار)بود. اما بهترین تیمار برای افزایش وکاهش درصد اسانس به ترتیب مربوط به تیمارهای کولتیواتور دو مرحله ای (پاییز و بهار) و تیمار علف کش رونستار (2 لیتر در هکتار) بود. کلمات کلیدی: تداخل علف هرز، مدیریت تلفیقی علفهای هرز، لجستیک، ویبول، وجین، کولتیواتور، کنترل شیمیایی.